İşyeri hekimi, İş
sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Aile, Çalışma ve Sosyal
Hizmetler Bakanlığınca yetkilendirilmiş eğitim kurumlarından kurs aldıktan
sonra ÖSYM tarafından yapılan iş sağlığı ve güvenliği genel müdürlüğü işyeri
hekimliği ve uzmanlığı sınavına girerek başarılı olmuş ve işyeri hekimliği belgesine
sahip profesyonelleri ifade eder.
İşyeri hekimi işyerinde çalışanların sağlık
gözetimini yaparak çalışanların, işyerinde maruz kaldıkları sağlığa etki eden
unsurları da değerlendirir, sürecin iyileşmesi için önerilerde bulunur,
çalışanların meslek hastalıklarına karşı korunması çalışmalarında en etkili
profesyonellerdendir.
İşyeri Hekimi Çalışma Süresi;
İşyeri hekimi hizmet
süresi işyerinizin güncel çalışan sayısına ve işyerinizin tehlike sınıfına göre
hesaplanır.
Buna göre:
·
Az Tehlikeli Sınıf: kişi başı 5 dakika
·
Tehlikeli Sınıf: kişi başı 10 dakika
·
Çok Tehlikeli Sınıf: kişi başı 15 dakika
İşyeri Hekimi'nin Görevleri;
a)
Rehberlik;
b)
Risk değerlendirmesi;
c)
Sağlık gözetimi;
d)
Eğitim, bilgilendirme ve kayıt;
e)
İlgili
birimlerle işbirliği;
İşyeri hekimlerinin görevleri
(1) İşyeri hekimi,
işyerinde bulunması halinde diğer sağlık personeli ile birlikte çalışır.
(2) İşyeri hekimleri,
iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri kapsamında aşağıdaki görevleri yapmakla
yükümlüdür:
a) Rehberlik;
1) İş sağlığı ve güvenliği
hizmetleri kapsamında çalışanların sağlık gözetimi ve çalışma ortamının
gözetimi ile ilgili işverene rehberlik yapmak.
2) İşyerinde yapılan
çalışmalar ve yapılacak değişikliklerle ilgili olarak işyerinin tasarımı,
kullanılan maddeler de dâhil olmak üzere işin planlanması, organizasyonu ve
uygulanması, kişisel koruyucu donanımların seçimi konularının iş sağlığı ve
güvenliği mevzuatına ve genel iş sağlığı kurallarına uygun olarak
sürdürülmesini sağlamak için işverene önerilerde bulunmak.
3) İşyerinde
çalışanların sağlığının geliştirilmesi amacıyla gerekli aktiviteler konusunda
işverene tavsiyelerde bulunmak.
4) İş sağlığı ve
güvenliği alanında yapılacak araştırmalara katılmak, ayrıca işin yürütümünde
ergonomik ve psikososyal riskler açısından çalışanların fiziksel ve zihinsel
kapasitelerini dikkate alarak iş ile çalışanın uyumunun sağlanması ve çalışma
ortamındaki stres faktörlerinden korunmaları için araştırmalar yapmak ve bu
araştırma sonuçlarını rehberlik faaliyetlerinde dikkate almak.
5) Kantin, yemekhane,
yatakhane, kreş ve emzirme odaları ile soyunma odaları, duş ve tuvaletler dahil
olmak üzere işyeri bina ve eklentilerinin genel hijyen şartlarını sürekli
izleyip denetleyerek, çalışanlara yürütülen işin gerektirdiği beslenme
ihtiyacının ve uygun içme suyunun sağlanması konularında tavsiyelerde bulunmak.
6) İşyerinde meydana
gelen iş kazası ve meslek hastalıklarının nedenlerinin araştırılması ve
tekrarlanmaması için alınacak önlemler konusunda çalışmalar yaparak işverene
önerilerde bulunmak.
7) İşyerinde meydana
gelen ancak ölüm ya da yaralanmaya neden olmadığı halde çalışana, ekipmana veya
işyerine zarar verme potansiyeli olan olayların nedenlerinin araştırılması
konusunda çalışma yapmak ve işverene önerilerde bulunmak.
8) İş sağlığı ve
güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirleri işverene yazılı olarak
bildirmek.
b) Risk değerlendirmesi;
1) İş sağlığı ve
güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapılmasıyla ilgili çalışmalara ve
uygulanmasına katılmak, risk değerlendirmesi sonucunda alınması gereken sağlık
ve güvenlik önlemleri konusunda işverene önerilerde bulunmak ve takibini
yapmak.
2) Gebe veya emziren
kadınlar, 18 yaşından küçükler, meslek hastalığı tanısı veya ön tanısı olanlar,
kronik hastalığı olanlar, yaşlılar, malul ve engelliler, alkol, ilaç ve
uyuşturucu bağımlılığı olanlar, birden fazla iş kazası geçirmiş olanlar gibi
özel politika gerektiren grupları yakın takip ve koruma altına almak,
bilgilendirmek ve yapılacak risk değerlendirmesinde özel olarak dikkate almak.
c) Sağlık gözetimi;
1) Sağlık gözetimi
kapsamında yapılacak işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler ile ilgili
olarak çalışanları bilgilendirmek ve onların rızasını almak.
2) Gece postaları da
dâhil olmak üzere çalışanların sağlık gözetimini yapmak.
3) Çalışanın kişisel
özellikleri, işyerinin tehlike sınıfı ve işin niteliği öncelikli olarak göz
önünde bulundurularak uluslararası standartlar ile işyerinde yapılan risk
değerlendirmesi sonuçları doğrultusunda; az tehlikeli sınıftaki işlerde en geç
beş yılda bir, tehlikeli sınıftaki işlerde en geç üç yılda bir, çok tehlikeli
sınıftaki işlerde en geç yılda bir, özel politika gerektiren grupta yer
alanlardan çocuk, genç ve gebe çalışanlar için en geç altı ayda bir defa olmak
üzere periyodik muayene tekrarlanır. Ancak işyeri hekiminin gerek görmesi
halinde bu süreler kısaltılır.
4) Çalışanların
yapacakları işe uygun olduklarını belirten işe giriş ve periyodik sağlık
muayenesi ile gerekli tetkiklerin sonuçlarını EK-2’de verilen örneğe uygun
olarak düzenlemek ve işyerinde muhafaza etmek.
5) Özel politika
gerektiren gruplar, meslek hastalığı tanısı veya ön tanısı alanlar, kronik
hastalığı, madde bağımlılığı, birden fazla iş kazası geçirmiş olanlar gibi
çalışanların, uygun işe yerleştirilmeleri için gerekli sağlık muayenelerini
yaparak rapor düzenlemek, meslek hastalığı tanısı veya ön tanısı almış
çalışanın olması durumunda kişinin çalıştığı ortamdaki diğer çalışanların
sağlık muayenelerini tekrarlamak.
6) Sağlık sorunları
nedeniyle işe devamsızlık durumları ile işyerinde olabilecek sağlık tehlikeleri
arasında bir ilişkinin olup olmadığını tespit etmek, gerektiğinde çalışma
ortamı ile ilgili ölçümler yapılmasını planlayarak işverenin onayına sunmak ve
alınan sonuçların çalışanların sağlığı yönünden değerlendirmesini yapmak.
7) Çalışanların sağlık
nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep
etmeleri halinde işe dönüş muayenesi yaparak eski görevinde çalışması sakıncalı
bulunanlara mevcut sağlık durumlarına uygun bir görev verilmesini tavsiye
ederek işverenin onayına sunmak.
8) Bulaşıcı
hastalıkların kontrolü için yayılmayı önleme ve bağışıklama çalışmalarının yanı
sıra gerekli hijyen eğitimlerini vermek, gerekli muayene ve tetkiklerinin
yapılmasını sağlamak.
9) İşyerindeki sağlık
gözetimi ile ilgili çalışmaları kaydetmek, iş güvenliği uzmanı ile işbirliği
yaparak iş kazaları ve meslek hastalıkları ile ilgili değerlendirme yapmak,
tehlikeli olayın tekrarlanmaması için inceleme ve araştırma yaparak gerekli
önleyici faaliyet planlarını hazırlamak ve bu konuları da içerecek şekilde
yıllık çalışma planını hazırlayarak işverenin onayına sunmak, uygulamaların
takibini yapmak ve EK-3’te belirtilen örneğine uygun yıllık değerlendirme
raporunu hazırlamak.
10) Bir başka
işverenden iş görmek için işyerine geçici olarak gönderilen çalışanlar ile alt
işveren çalışanlarının yapacakları işe uygun olduğunu gösteren sağlık
raporlarının süresinin dolup dolmadığını kontrol etmek.
ç) Eğitim, bilgilendirme ve kayıt;
1) Çalışanların iş
sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin ilgili mevzuata uygun olarak planlanması
konusunda çalışma yaparak işverenin onayına sunmak ve uygulamalarını yapmak
veya kontrol etmek.
2) İşyerinde ilkyardım
ve acil müdahale hizmetlerinin organizasyonu ve personelin eğitiminin
sağlanması çalışmalarını ilgili mevzuat doğrultusunda yürütmek.
3) Yöneticilere,
bulunması halinde iş sağlığı ve güvenliği kurulu üyelerine ve çalışanlara genel
sağlık, iş sağlığı ve güvenliği, hijyen, bağımlılık yapan maddelerin
kullanımının zararları, kişisel koruyucu donanımlar ve toplu korunma yöntemleri
konularında eğitim vermek, eğitimin sürekliliğini sağlamak.
4) Çalışanları
işyerindeki riskler, sağlık gözetimi, yapılan işe giriş ve periyodik muayeneler
konusunda bilgilendirmek.
5) İş sağlığı ve
güvenliği çalışmaları ve sağlık gözetimi sonuçlarının kaydedildiği yıllık
değerlendirme raporunu iş güvenliği uzmanı ile işbirliği halinde EK-3’teki
örneğine uygun olarak hazırlamak.
6) Bakanlıkça
belirlenecek iş sağlığı ve güvenliğini ilgilendiren konularla ilgili bilgileri
İSG KATİP sistemi üzerinden Genel Müdürlüğe bildirmek.
d) İlgili birimlerle işbirliği;
1) Sağlık gözetimi
sonuçlarına göre, iş güvenliği uzmanı ile işbirliği içinde çalışma ortamının
gözetimi kapsamında gerekli ölçümlerin yapılmasını önermek, ölçüm sonuçlarını
değerlendirmek.
2) Bulunması halinde
üyesi olduğu iş sağlığı ve güvenliği kuruluyla işbirliği içinde çalışmak.
3) İşyerinde iş
sağlığı ve güvenliği konularında bilgi ve eğitim sağlanması için ilgili
taraflarla işbirliği yapmak.
4) İş kazaları ve
meslek hastalıklarının analizi, iş uygulamalarının iyileştirilmesine yönelik
programlar ile yeni teknoloji ve donanımın sağlık açısından değerlendirilmesi
ve test edilmesi gibi mevcut uygulamaların iyileştirilmesine yönelik
programların geliştirilmesi çalışmalarına katılmak.
5) Çalışma Gücü ve
Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Yönetmeliğine göre meslek hastalığı ile
ilgili sağlık kurulu raporlarını düzenlemeye yetkili hastaneler ile işbirliği
içinde çalışmak, iş kazasına uğrayan veya meslek hastalığına yakalanan çalışanların
rehabilitasyonu konusunda ilgili birimlerle işbirliği yapmak.
6) İş sağlığı ve
güvenliği alanında yapılacak araştırmalara katılmak.
7) Gerekli yerlerde
kullanılmak amacıyla iş sağlığı ve güvenliği talimatları ile çalışma izin
prosedürlerinin hazırlanmasında iş güvenliği uzmanına katkı vermek.
8) Bir sonraki yılda
gerçekleştirilecek iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili faaliyetlerin yer aldığı
yıllık çalışma planını iş güvenliği uzmanıyla birlikte hazırlamak.
9) İşyerinde görevli
çalışan temsilcisi ve destek elemanlarının çalışmalarına destek sağlamak ve bu
kişilerle işbirliği yapmak.
İşyeri hekiminin yetkileri
(1) İşyeri hekiminin
yetkileri aşağıda belirtilmiştir:
b) İşyerinde
belirlediği hayati tehlikenin ciddi ve önlenemez olması ve bu hususun acil
müdahale gerektirmesi halinde işin durdurulması için işverene başvurmak.
c) Görevi gereği
işyerinin bütün bölümlerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda inceleme ve
araştırma yapmak, gerekli bilgi ve belgelere ulaşmak ve çalışanlarla görüşmek.
ç) Görevinin
gerektirdiği konularda işverenin bilgisi dâhilinde ilgili kurum ve kuruluşlarla
işyerinin iç düzenlemelerine uygun olarak işbirliği yapmak.
(2) Tam süreli iş
sözleşmesi ile görevlendirilen işyeri hekimleri, çalıştıkları işyeri ile ilgili
mesleki gelişmelerini sağlamaya yönelik eğitim, seminer ve panel gibi
organizasyonlara katılma hakkına sahiptir. Bu gibi organizasyonlarda geçen
sürelerden bir yıl içerisinde toplam beş iş günü kadarı çalışma süresinden
sayılır ve bu süreler sebebiyle işyeri hekiminin ücretinden herhangi bir
kesinti yapılamaz.
İşyeri hekiminin yükümlülükleri
(1) İşyeri hekimleri,
bu Yönetmelikte belirtilen görevlerini yaparken, işin normal akışını mümkün
olduğu kadar aksatmamak ve verimli bir çalışma ortamının sağlanmasına katkıda
bulunmak, işverenin ve işyerinin meslek sırları, ekonomik ve ticari durumları
hakkındaki bilgiler ile çalışanın kişisel sağlık dosyasındaki bilgileri gizli
tutmakla yükümlüdürler.
(2) İşyeri hekimleri,
iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesindeki ihmallerinden dolayı,
hizmet sundukları işverene karşı sorumludur.
(3) İşyeri hekimleri,
işverene yazılı olarak bildirdikleri iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması
gereken tedbirlerden acil durdurma gerektiren haller ile yangın, patlama,
göçme, kimyasal sızıntı gibi hayati tehlike arz edenleri, belirlenecek makul
bir süre içinde işveren tarafından yerine getirilmemesi hâlinde, işyerinin
bağlı bulunduğu çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne yazılı olarak bildirmekle
yükümlüdürler.
(4) İşyeri hekimi,
görevlendirildiği işyerinde yapılan çalışmalara ilişkin tespit ve tavsiyeleri
ile işyeri hekiminin görevleri başlıklı dokuzuncu maddede belirtilen hususlara
ait çalışmalarını, iş güvenliği uzmanı ile birlikte yapılan çalışmaları ve
gerekli gördüğü diğer hususları onaylı deftere yazar.
(5) İşyeri hekimi,
meslek hastalığı ön tanısı koyduğu vakaları, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından
yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk eder.